اخلاقی

تفسیر سوره حجرات آیه ششم: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصیبُوا قَوْماً بِجَهالَه یٍ فَتُصْبِحُوا عَلی ما فَعَلْتُمْ نادِمینَ» (حجرات/6). اگر فاسق خبری را آورد تحقیق كنید چون ممكن است یك چیزی دروغ باشد. و دروغ هم خیلی سرنوشت ساز است یعنی یك كلمه دروغی در روزنامه، مجله، كتاب، رادیو، تلویزیون یك جا ممكن است همه چیز را به هم بپاشاند .
2- خطرات و مضرات دروغ
دروغ یك نوع نفاق است: چون منافق كسی است كه ظاهرش با باطنش فرق می كند، به ظاهر اسلام می آورد و در باطن با كفار است، دروغ هم همین طور است چون دروغ، یك چیزی می گوییم ولی در دل یك چیز دیگری است پس دروغ در واقع یك نفاق است و تمام آیاتی كه مربوط به منافقین است شامل دروغگو هم ممكن است بشود.
1- دروغ یك تهمت است: غیبت عیبی است كه دارد و بیان می كنی می گویی فلانی این عیب را دارد، تهمت عیبی است كه نیست برایش خلق می كنی. یك وقت یك كسی یك عیبی دارد، مثلا خسیس است می گویی فلانی خیلی خسیس است، بخیل است، این غیبت است چون دارد و می گویی. اما اگر نداشت و گفتی این تهمت است و تهمت یك دروغ است یعنی چیزی كه نیست می بافی.
2- دروغ یك توطئه است: كسی كه در ماجرای همین آیه، ماجرای ولید، كسانی كه فیلم حضرت علی (ع) را دیده اند آن نفری بود كه نماز صبح را سه ركعت خواند بعد رفتند دهانش را بو كردند دیدند عرق خورده، پیش نماز ولید از فامیل معاویه و بنی امیه بود .عثمان و معاویه به این بها دادند و یك ذره یك ذره قدرت به او دادند این ولید زمان پیامبر (ص)، حضرت ایشان را فرستاد برای جمع آوری زكات قبل از انكه وارد منطقه شود، در جلسات قبل هم گفتم مردم آمدند استقبال ایشان، منتهی برای اینكه خودش با مردم منطقه یك حسابی داشت، زد و بند و كشت و كشتاری و درگیری داشت با مردم، مردم هم كه آمدند به استقبالش، فكر كرد آمدند او را بكشند و می خواست خورده حسابهایش را تسویه كند، یك دروغ و خلافی گفت و نزدیك بود كه مسلمانها تحریك شوند، و تحریك هم شدند حالا آیات بعد داریم كه به پیغمبر گفتند یا الله برویم بجنگیم، حضرت فرمود: بابا صبر كنید آخر یك خبر است، گزارش و تحقیق كنیم گزارشگری فرستاد، خلاف درآمد.

دروغ سبب محروم شدن انسان از هدایت خداست، دروغ سبب محرومیت از الطاف الهی است. قران می فرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدی مَنْ هُوَ کاذِب» (زمر/3)خداوند آدمهای كاذب، دروغگو را هدایت نمی كند. دروغگو به خودش ضربه می زند. یك مثلی است در فارسی می گویند آدم خوش حساب شریك مال مردم است، آدم كلاه بردار چك اولش چك آخرش می شود. «إِنْ یَكُ كا ذِباً فَعَلَیْهِ كَذِبُه» (غافر/28) «فَعَلَیْهِ كَذِبُه» یعنی كذبش علیه خودش می شود. اگر عادت به دروغ گفتن پیدا كرد در قیامت هم دروغ می گوید. قرآن نقل می كند كه بت پرستها روز قیامت محشور می شوند به خدا می گویند: «وَ اللَّهِ رَبِّنا ما كُنَّا مُشْرِكینَ» (انعام/23)به خدا قسم ما بت پرست نبودیم. علامه طباطبایی (ره) در المیزان می فرماید: از بس اینها دروغ جزء ذاتشان شده آنجا هم دروغ می گویند.
یعنی این گناه جزء ذاتش شده آدم اگر گنه كار شد، دیگر زمین و زمان حیای او را از بین برده. و البته این را هم به شما بگویم گناه اولش مهم است وقتی عادت كرد به گناه دیگر برایش آسان می شود.
حدیث داریم: به شوخی هم دروغ نگویید. مادر می خواهد برود بیرون، بچه می گوید: مامانی مرا هم ببرید، مامان می گوید: سگ تو را می خورد، اصلا چرا دروغ می گویی؟ درب دكان نانوایی می گویید دو ساعت است ما اینجا ایستاده ایم. دو ساعت نیست یك ربع است اصلا دروغ خیلی برای ما عادی شده، توپ بازی می كنیم، توپ والیبال توپ می خورد روی خط، داخل، خارج، ده بار هی نعره می كشیم داخل، خارج، كه چی؟ سعی كنیم دروغ نگوییم، خانم به شوهرش می گوید پول بده می گوید: ندارم آقا چرا دروغ می گویی؟

3- خاطره ای از دروغ نگفتن
آن نامه آن آقا را نمی دانم شنیده اید یا نه، می گویند: یك شخص مرد، دفتر حضرت آیت الله برای آن شخص تسلیت نوشت كه خبر فوت والده شما را به آیت الله فلانی گفتیم ایشان گفت به شدت ناراحت شدند و طلب مغفرت كردند وتسلیت می گویند. آوردند كه آقا امضا كند، گفت: من به شدت ناراحت نشدم، دروغ است گفتند خوب نامه را عوض می كنیم، نوشت: خبر فوت مادر شما به حضرت آیت الله العظمی گزارش دادیم. ایشان ناراحت شدند، باز رفتند امضا كند گفت: نه من ناراحت نشدم. پیره زنی بود و وقت مردنش بوده و پیرمردی بود و وقت مردنش بود دیگر حالا. (حضرت آیت الله) گفت: من اصلا ناراحت نشدم، گفتند: حضرت آقا چه بنویسیم گفت: بنویسید خبر فوت پدر یا مادر شما رسید خدا ایشان را رحمت كند و به شما تسلیت می گوییم.[ چند بار نامه عوض شد آدمهای دقیق اینطوری هستند.]

در رساله حضرت آیت الله العظمی بروجردی نوشته غذای گرم خوردن مكروه است، بعد امام خمینی (ره) می خواستند حاشیه كنند، نوشته غذای گرم خوردن مكروه است، امام نوشته بود به شرط اینكه داغ باشد. چون فرق است بین گرم و داغ. آنكه مكروه است غذای داغ است، غذای گرم خوردن مكروه نیست، ایشان هم البته مرادش از گرم همان داغ بوده، منتهی امام خمینی (ره) وقتی می خواسته دقت كند نوشته به شرط اینكه داغ باشد این دقت است.
«إِنَّ الْكَذِبَ هُوَ خَرَابُ الْإِیمَان» (كافی/ج /2ص 339)دروغ سبب خرابی ایمان است از پیامبر (ص) پرسیدند انسان مؤمن می تواند ترسو و بخیل باشد، فرمود: بله گفتند: می شود دروغگو باشد. فرمود: نه. ترسو می شود بخیل می شود اما این یكی دیگر نمی شود، دروغگو نمی شود. حضرت فرمود: با دروغگو رفیق نشوید، چون مثل سراب است، یعنی آب نماست یعنی آب نیست. امام باقر (ع) فرمود: چیزی بدتر از دروغ نیست.
[بار خدایا به ما کمک کن تا هیچ گاه دروغ نگوییم و در ایمانمان ثابت قدم باشیم.]

برگرفته ازسایت قرائتی